آداب غذا خوردن در اسلام برای حفظ سلامت

خوردن و آشامیدن در نگاه دین بهره‌گیری از نعمت الهی در مسیر بندگی خداست، از همین رو در آموزه‌های دینی برای این رفتار توصیه‌هایی آمده است که به حفظ سلامت نیز کمک شایانی می‌کند.
با حلول ماه مبارک رمضان تمامی امت اسلامی برای بهره‌گیری از خان نعمت الهی، صیام بسته و تمرین مبارزه با نفس می‌کنند.

روزه تنها امتناع از خوردن .......  در دو گاه افطار و سحر نیست بلکه آداب افطار و سحر باید مورد توجه قرار گرفته تا بتوان با رعایت آن سلامت بدن را در حین روزه‌داری حفظ کرد؛ همواره از سوی بزرگان دین نیز به فرد مسلمان برای رعایت آداب نوشیدن و آشامیدن در حفظ سلامت توصیه‌هایی شده است.

همچنین خوردن و آشامیدن در نگاه دین بهره‌گیری از نعمت الهی در مسیر بندگی خداست، از همین رو در آموزه‌های دینی برای این رفتار توصیه‌هایی آمده است؛ با توجه به اهمیت این رفتار در زندگی مسلمانان و تقارن با ماه مبارک رمضان در این نوشتار گزیده‌هایی از سخنان و توصیه‌هایی پیامبر(ص) و ائمه(ع) در رابطه با آداب غذاخوردن از کتاب مفاتیح الحیاه تألیف آیت‌الله جوادی آملی نقل شده است.

حلال خواری

در حدیث معراج آمده است؛ ای احمد! اگر خوردن و آشامیدنت پاک باشد در حفظ و حمایت من هستی.

رسول خدا(ص) می‌فرماید: هرکس غذای حلال بخورد و فرشته‌ای بالای سرش بایستد و برایش آمرزش بخواهد تا ازخوردن فارغ شود.

شست و شوی دست

رسول خدا(ص) می‌فرماید: شست و شوی دست پیش از غذا فقر را دور می‌کند و پس از غذا غم را بزداید و دیده را بهبود بخشد.امیر مؤمنان (ع) نیز شست و شوی دست پیش از غذا و پس از آن، موجب ازدیاد روزی می‌داند.

امام باقر(ع) شست و شوی دستان پیش از غذا و پس از آن روزی را بیفزاید؛ همچنین می‌فرماید: پیش از غذا صاحبخانه شستن دستان را آغاز می‌می‌کند تا کسی خجالت نکشد؛ اما پس از غذا از سمت راست شستن دستان بدون تفاوت میان افراد شروع می‌شود؛ نیز می‌فرماید: هرکس پیش و پس از غذا دستش را بشوید در گشایش و سلامتی زندگی می‌کند و می‌فرماید: هرگاه رسول خدا(ص) به ویژه نان و گوشت می‌خورد دستانش را به خوبی می‌شست سپس مانده آب دستانش را به صورت می‌کشید.

گفتن بسمه‌الله

رسول خدا(ص) می‌فرماید: با جماعت بخورید و بسم الله الرحمن الرحیم بگویید تا برکت غذا زیاد شود. امام باقر(ع) و امام کاظم (ع) به تبعیت از جد بزرگوارشان بسم الله الرحمن الرحیم را برای آغاز غذا و الحمد لله رب العالمین را برای پایان آن توصیه می‌کنند.

شیخ صدوق نیز می‌گیود هرکس فراموش کرد برای هر نوع غذایی بسم‌الله بگوید، پس از یادآوری بگوید: «بسم الله علی اوله و آخره»

سپاسگزاری

رسول خدا(ص) می‌فرماید: پاداش کسی که می‌خورد و سپاس آن را می‌گذارد همانند کسی است که برای خدا روزه می‌گیرد.

راه نرفتن

امام صادق(ع) می‌فرمایند در حال راه رفتن غذا نخور مگر از روی ناچاری.

نایستادن

انس می‌گوید رسول خدا(ص) از ایستاده آشامیدن نهی فرمود. پرسیدم: ایستاده غذا خوردن چه حکمی دارد؟ فرمود خوردن بدتر است.

ندمیدن

رسول خدا(ص) می‌فرماید در خوردن و آشامیدنی فوت نکنید(غذا به قدری گرم نباشد که با دمیدن خنک باشد) از امام صادق(ع) تقل شده که آن حضرت از دمیدن در خوردنی و آشامیدنی منع نمی‌کرد و می‌فرمود: این کار در حضور دیگری ناپسند است، زیرا ممککن است وی این کار را نپسندد.

نخوابیدن

رسول خدا(ص) می‌فرماید: در حالیکه بر شکم خوابیده‌اید غذا نخورید.

داغ نخوردن

رسول خدا(ص) می‌فرماید: از غذای داغ بپرهیزید زیرا برکت را می‌برد و غذای سرد بخورید چرا که هم گوارا است هم برکتش بیشتر است

با طهارت بودن

امیر مؤمنان(ع) می‌فرماید: رسول خدا(ص) از غذا خوردن همگام جنابت نهی فرمود. به فرموده امیر مؤمنان(ع) غذا خوردن در حال جنبات فقر می‌آورد.

توجه به مصلح بودن مواد غذایی

امام صادق(ع) می‌فرماید: هرگاه پنیر و گردو با هم خورده شوند در هریک شفایی هست؛ ولی اگر جداگانه خورده شوند در هریک دردی هست. امیر مؤمنان(ع) نیز در این رابطه چنین می‌فرمایند: سزاوار است که خردمند هر نوع غذایی را نخورد و هنگام خوردن غذای لذیذ و شیرین تلخی دارو را نیز به یاد آورد.

رعایت غذای مناسب

امام رضا(ع) می‌فرماید: به اندازه‌ای غذا بخور که متناسب بدنت باشد و بیشتر آن ارزش غذایی ندارد و هرکس به اندازه بخورد و او را سود بخشد و همچنین است آشامیدن آب.

رعایت میوه هر فصل

امام رضا(ع) می‌فرماید: به اندازه توان و میل خود در تابستان غذای با طبع سرد و در زمستان با طبع گرم و در دو فصل دیگر غذای معتدل بخور.

به پشت خوابیدن پس از غذا

امام صادق (ع) به پشت دراز کشیدن پس از سیری بدن را فربه، غذا را گوارا و درد را ریشه کن می‌کند، امام رضا(ع) نیز چنین توصیه‌ای میکند و می‌فرماید: هرگاه غذا خوردی کمی به پشت دراز بکش و پای راست را روی پای چپ قرار ده.